National Teachers Day: ભારતમાં દર વર્ષે 5 સપ્ટેમ્બરના રોજ, ભારતના રાષ્ટ્રપતિ શ્રેષ્ઠ શિક્ષકોને તેમના યોગદાનને પ્રોત્સાહિત કરવા અને પ્રશંસા કરવા માટે રાષ્ટ્રીય શિક્ષક પુરસ્કાર પ્રદાન કરે છે. આ વર્ષે 5 સપ્ટેમ્બર રાષ્ટ્રીય શિક્ષક દિવસે દેશભરમાંથી કુલ 50 શિક્ષકોને નેશનલ ટીચર્સ એવોર્ડ આપવામાં આવશે, જેમાં ગુજરાતમાંથી અમરેલીનાં ચંદ્રેશકુમાર બોરીસાગર અને આણંદની વડાલા સ્થિત હાઈસ્કુલના શિક્ષક વિનય શશિકાન્ત પટેલની પસંદગી કરવામાં આવી છે.
અમરેલીનાં નેશનલ એવોર્ડ વિજેતા શિક્ષક ચંદ્રેશકુમારે બાઇક પર હરતી-હરતી ફરતી શાળા બનાવી
અમરેલીના નેશનલ એવોર્ડ વિજેતા શિક્ષક ચંદ્રેશકુમાર બોરીસાગર જેમણે બાઇક પર હરતી ફરતી શાળા બનાવી છે.હું શિક્ષણમાં ઇનોવેટિવ કામ કરતો હતો, રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિએ મને એ કામ માટે પ્રેરણા અને ઊર્જા આપી છે.
અમરેલીની બાઢડાપરા પ્રાથમિક શાળાના કાર્યકારી મુખ્ય શિક્ષક ચંદ્રેશકુમાર ભોલાશંકર બોરીસાગરે શિક્ષણ ક્ષેત્રે નવીનતાનું એક અનોખું ઉદાહરણ પૂરું પાડ્યું છે. શ્રેષ્ઠ શાળાથી શ્રેષ્ઠ રાષ્ટ્રના નિર્માણ માટે પ્રયત્નશીલ ચંદ્રેશકુમારે આવા અનેક નવીન પ્રયોગોથી બોરિંગ અને કષ્ટદાયક જણાતા શિક્ષણકાર્યમાં નવા પ્રાણ ફૂંકીને તેને રસપ્રદ બનાવ્યું છે. આ પ્રયોગોની હકારાત્મક અસર બાળકોના ઘડતરમાં જોવા મળી રહી છે અને શિક્ષણ ક્ષેત્રમાં તેમના સંનિષ્ઠ પ્રયાસોના પરિણામે તેમને નેશનલ ટીચર્સ એવોર્ડ 2024 આપવામાં આવશે.
ચંદ્રેશકુમારે શિક્ષણ કાર્ય માટે કરેલા તેમના પ્રયોગો વિશે જણાવતા ક્હયું, હું સંગીતમાં રસ ધરાવું છું અને સંગીતના માધ્યમથી શિક્ષણકાર્યને સરળ બનાવી દઉં છું. મેં બાઇક પર હરતી ફરતી શાળા બનાવીને ગીતોના માધ્યમથી શિક્ષણકાર્ય માટે બાળકોને પ્રોત્સાહિત કર્યા હતા. તેમાં સ્થાનિક લોકગીતોનો ઉપયોગ શિક્ષણના ગીતો તરીકે કર્યો હતો. વર્ગખંડમાં પણ સંગીતના ઉપયોગથી બાળકોને સમજાવવામાં ઘણી સફળતા મળી છે. ગાયન, વાદન અને અભિનયથી હું શિક્ષણ સરળ બનાવું છું કારણ કે સંગીત એ ગહન વિષયને સહજ બનાવી દે છે.
રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિના મહત્વ અંગે જણાવતા ચંદ્રેશકુમારે જણાવ્યું કે, “રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ 2020થી સોનાનો સૂરજ ઉગ્યો છે. આ નીતિમાં ચેપ્ટર 4.7 અંતર્ગત કલાના માધ્યમથી અધ્યયનને આનંદપ્રદ બનાવવાની વાત છે. ચેપ્ટર 4.8માં રમતગમતના માધ્યમથી શિક્ષણ અને બાળકોના શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્યની વાત કરવામાં આવી છે. આ અભિગમથી હું જે ઇનોવેટિવ કાર્ય કરતો હતો તેને આગળ લઇ જવા માટે મને નવી ઊર્જા અને પ્રેરણા મળી છે. ભારતના સાંસ્કૃતિક મૂલ્યોને સાથે લઇને બાળકોના વર્તમાન અને ભવિષ્યને નિર્ધાર કરવાની દિશામાં આ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
બાઢડાપરા પ્રાથમિક શાળાના પરિસરમાં ભાષાને સાંભળીને શીખવાના અભ્યાસ તરીકે, વર્ગખંડની બહાર સ્પીકર પર અમુક સમયે અંગ્રેજી કવિતાઓ વગાડવામાં આવે છે. એ કવિતાઓ સાંભળીને બાળકો અંગ્રેજી ભાષા વધુ સારી રીતે શીખી રહ્યા છે. તે સિવાય વૃક્ષની ડાળીઓ અને કેરમની કુકરીઓ પર મૂળાક્ષરો લખીને નવીન પ્રયોગો કરવામાં આવ્યા છે. આ મૂળાક્ષરો બાળકોની નજરમાં પડે તો તેમના મસ્તિષ્કમાં તે સરળતાથી અંકિત થાય છે અને તે શીખવામાં પણ તેમને રસ પડે છે. બાળકોના શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે વિવિધ રમતગમત પ્રવૃત્તિઓ અને હોમવર્કમાં લેખન અને વાંચન સાથે સાંભળીને બોલવાનું અને અભિનયનું કાર્ય પણ આપવામાં આવે છે. વિદ્યાર્થીઓના સર્વાંગી વિકાસ માટેના આ પ્રયોગોથી સારા પરિણામો જોવા મળી રહ્યા છે.
આણંદના વડદલા ગામની હાઈસ્કૂલમાં 16 વર્ષથી આચાર્ય તરીકે ફરજ બજાવતા શિક્ષક વિનય પટેલ
આણંદમાં શિક્ષક તરીકે ફરજ બજાવતા વિનય પટેલે કહ્યું કે મેં ગ્રામીણ વિસ્તારની સ્કુલ એટલા માટે પસંદ કરી કારણ કે મને અહીં છેવાડાના બાળકોની સેવા કરવાની મોટી તક મળે. કારણ કે ગામમાં આચાર્ય તરીકે મને કામ કરવાની મોટી સ્વતંત્રતા મળશે, જેના કારણે મેં આ નોકરી સ્વીકારી. આજે અહીં હાઈસ્કૂલમાં આયુર્વેદિક ઔષધીય બાગ છે. ડિજીટલ લાઈબ્રેરી અને સ્માર્ટ ક્લાસરૂમ છે અને હાઈસ્કૂલમાં થતાં કોઈ પણ કાર્યક્રમમાં સિંગલ યુઝ પ્લાસ્ટિકનો ઉપયોગ કરવામાં આવતો નથી.
શાળાની સુવિધાઓ વિશે જાણકારી આપતા વિનયભાઈએ જણાવ્યું કે “અમારી સ્કૂલમાં હાલમાં ખૂબ જ સુંદર લાયબ્રેરી છે જેમાં સારામાં સારા પુસ્તકો અને ડિજીટલ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરથી સુસજ્જ છે. ઈન્ટરનેટ પણ છે, જેનો ઉપયોગ કરીને બાળકો પૂરતો અભ્યાસ પણ કરી શકે છે. અહીં બાળકોની સાથે ગામના અન્ય વાંચનપ્રેમી લોકો પણ પુસ્તકો વાંચવા માટે આવે છે. અમે એવી વ્યવસ્થા કરી છે કે બાળકોએ અઠવાડિયામાં ઓછામાં ઓછા એક વાર તો લાયબ્રેરીમાં જવાનું જ.
શાળામાં આયુર્વેદની ઔષધિઓમાં ઉપયોગી બને તેવા છોડનું પણ વાવેતર કરવામાં આવ્યું છે અને આ કાર્યમાં તમામ બાળકો પણ જોડાય છે. સાથે જ વિનયભાઈ કરૂણા અભિયાન અંતર્ગત ઉત્તરાયણના સમયે ગામડાની તમામ શેરીઓમાં બાળકોને સાથે લઈ જઈને પતંગના દોરા ભેગા કરાવી લે છે, જેથી પક્ષીઓને કોઈ નુકસાન ન થાય.
